Yerel Seçimlere Doğru: Oy Kullanırken Nelere Dikkat Edilmelidir?

Tüm Türkiye, 31 Mart 2024 tarihinde yurt genelinde yapılacak olan “Yerel Seçimler” i büyük bir heyecanla beklemektedir. 31 Mart Pazar günü yapılacak olan “Mahalli İdareler Seçimi” diğer bir ifadeyle “Yerel Seçimler” de kullanılacak oy sayısı ve bazı hususlar bakımından Milletvekilliği seçimlerinden farklı olduğu için, bu yazımızda seçimlerle ilgili bilinmesi gerekenlere kısaca değineceğiz.

Yüksek Seçim Kurulu (YSK)’nın verilerine göre, kayıtlı 61 milyon 441 bin 882 seçmen, 31 Mart 2024 Pazar günü yeni yerel yöneticilerini seçmek için sandık başına gidecektir. Yine YSK verilerine göre, bu seçimlerde 1 milyon 32 bin 610 genç de ilk kez oy kullanacaktır.

Ülke genelinde 34 siyasi partinin adaylarının yarışacağı yerel seçimlerde, 1393 belediyede yapılacak seçimlerde; seçmenler, 81 İl Belediye Başkanı, 973 İlçe Belediye Başkanı ve 390 Belde Belediye Başkanı, 50 bin 336 Muhtar ile birlikte İl Genel Meclisi Üyeleri, Belediye Meclis Üyeleri ve İhtiyar Heyeti üyeleri seçimi için oy kullanacaklardır.

298 Sayılı “Seçimlerin Temel Hükümleri Ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun” gereği, kanunda sayılan istisnalar dışında her seçmen, YSK tarafından belirlenmiş olan “Sandık Seçmen Listesi” nde kayıtlı olduğu sandıkta oy kullanabilecektir. Dolayısıyla da her seçmen, hangi seçim çevresinin seçmeni olarak “Sandık Seçmen Listesi” nde yer almışsa, o seçim çevresinde yapılan seçimler için oy kullanabilecek ve o seçim çevresindeki adaylara oy verebilecektir.

Seçmen kişinin, oy kullanabilmesi için “Seçmen Bilgi Kağıdı” nı fiziki olarak elinde bulundurma mecburiyeti yoktur. Seçmenler oy kullanacakları seçmen sandığına ait bilgileri E-Devlet İnternet Sayfasından, Yüksek Seçim Kurulu’ nun Web sitesinden, YSK’nın “Seçmen Sorgulama” Mobil Uygulamasından veya da “444 9 975 numaralı” YSK Çağrı Merkezi’nden rahatlıkla öğrenebileceklerdir.

Yerel Seçimler: 31 Martta Hangi Partiler Seçime Katılıyor?

Yüksek Seçim Kurulu (YSK), seçime katılma yeterliliğini gösteren 36 siyasi partinin 31 Mart 2024 tarihinde seçimlerde yer alacağını beyan etmişse de; Yenilik Partisi ve Genç Parti seçime katılmayacaklarını, Büyük Türkiye Partisi de Ocak Partisi’ne katıldığını açıklamıştır.

YSK Başkanlığında seçime katılma yeterliliğine sahip adaylar arasında 27 Ocak 2024 tarihinde yapılan kura çekilişinden sonra siyasi partilerin birleşik oy pusulasındaki yerleri şöyle sıralanmıştır:

AK Parti 1, İYİ Parti 2, Sol Parti 3, Büyük Birlik Partisi 4, Memleket Partisi 5, Anavatan Partisi 6, Demokratik Sol Parti 7, Yeniden Refah Partisi 8, Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti) 9, Türkiye Komünist Partisi 10, Anadolu Birliği Partisi 11, Zafer Partisi 12, Halkın Kurtuluş Partisi 13, Türkiye Komünist Hareketi 14, Bağımsız Türkiye Partisi 15, Gelecek Partisi 16, Yeni Türkiye Partisi 17, CHP 18, Emek Partisi 19, HÜDA PAR 20, Hak ve Özgürlükler Partisi 21, Ocak Partisi 22, Adalet Birlik Partisi 23, Demokrat Parti 24, Güç Birliği Partisi 25, Millet Partisi 26, Milli Yol Partisi 27, Adalet Partisi 28, Aydınlık Demokrasi Partisi 29, MHP 30, Türkiye İşçi Partisi 31, Demokrasi ve Atılım Partisi 32, Saadet Partisi 33, Vatan Partisi 34.sırada.

31 Mart Yerel Seçimlerinde Hangi Saatler Arasında Oy Kullanılabilir?

Yüksek Seçim Kurulu mart ayı içerisinde olmamız nedeniyle, iklimsel mevsim şartları ve güneşin doğuşu ile batışı saatlerini de dikkate alarak yaptığı değerlendirme neticesinde, yurdumuzun doğu kesiminde yer alan 32 ilde oy verme işleminin saatini bir saat erkene almıştır.

İşte bu nedenle, “Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır, Kilis” illerimizde oy verme işlemi saat 07:00’ de başlayıp, saat 16:00’ da sona erecektir.

Yukarıda saydığımız illerin dışında kalan diğer 49 ilimizde ise, yerel seçimlerde oy verme işlemi, saat 08:00’ de başlayıp, saat 17:00’ da sona erecektir.

O mahalde oy verme saati bittikten sonra sandık başına gelen seçmen oy kullanamayacak olup; ancak, oy kullanma saati bittiği halde sandık başında oylarını vermek üzere sırada bekleyen seçmenler varsa, bu durumda sandık kurulu başkanı sırada beklemekte olan bu seçmenlerin sayısını belirleyecek ve kimliklerini teslim alarak oylarını kullanmalarına izin verecektir.

31 Mart Yerel Seçimlerinde Kimler Oy Kullanamaz?

298 Sayılı “Seçimlerin Temel Hükümleri Ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun” un 7.maddesi uyarınca;

• Kamu hizmetinden yasaklı olanlar,
• Silah altında bulunan Erler, Onbaşılar ve Kıta Çavuşları (her ne sebeple olursa
  olsun, izinli bulunanlar da bu hükme tabidir), Askeri Öğrenciler,
• Taksirli suçlar dışında, kasıtlı suçlardan dolayı ceza infaz kurumlarında hükümlü olarak bulunanlar, seçimlerde oy kullanamayacaklardır.

Ayrıca, yurtdışı seçmen kütüğüne kayıtlı seçmenler, “Yerel Seçimler” de oy kullanamıyorlar. Ancak yurtdışı seçmenler, ”Yerel Seçimler” haricindeki “Milletvekili (Genel) Seçimi, “Cumhurbaşkanı Seçimi “ve “Halkoylaması” söz konusu olduğunda, yurt dışı temsilciliklerimizde ve gümrük kapılarında kurulacak seçim sandıklarında oy kullanabiliyorlar.

Yerel Seçimlerde Oy Kullanırken Büyükşehir Belediyesi Seçmeni Olma Farkı

Yurt çapında 185 bin 369 sandıkta 31 Mart 2024 günü tek turlu olarak yapılacak seçimlerde, seçim çevresinin büyükşehir veya belde olmasına göre farklı sayıda oy kullanılacaktır. Şöyle ki;

1-Büyükşehir Belediyesi Sınırlarında Yaşayan Seçmen Hangi Adaylar İçin Oy Kullanacak?

Bilindiği üzere, “Adana, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bursa, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, İstanbul, İzmir, Kahramanmaraş, Kayseri, Kocaeli, Konya, Malatya, Manisa, Mardin, Mersin, Muğla, Ordu, Sakarya, Samsun, Şanlıurfa, Tekirdağ, Trabzon ve Van” illerimiz “Büyükşehir” statüsünde olup; bu illerdeki seçmenler şu şekilde oy kullanacaklardır:

• Büyükşehir Belediye Başkanı
• Büyükşehir Belediye Meclisi Üyeleri
• İlçe Belediye Başkanı
• İlçe Belediye Meclisi Üyeleri
• Muhtar ve İhtiyar Heyeti Üyeleri

2 – Büyükşehir Belediyesi Olmayan İllerde Yaşayan Seçmen Hangi Adaylar İçin Oy Kullanacak?

Yukarıda sayılanlar dışında kalan illerimiz büyükşehir belediyesi sıfatını taşımadığı için, bu illerde oy kullanacak olan seçmenler de şu şekilde oy kullanacaklardır:

• İl Genel Meclisi Üyeleri
• Belediye Başkanı
• İlçe Belediye Meclisi Üyeleri
• Muhtar ve İhtiyar Heyeti Üyeleri

Köylerde:

• İl Genel Meclisi Üyeleri
• Muhtar ve İhtiyar Heyeti Üyeleri

Yerel Seçimlerde Oy Kullanma Süreci

1- Kimlik Kontrolü :

Seçmenler; sandık başına geldiklerinde “kimliğini tereddütsüz ortaya koyan” resimli, resmi nitelikteki belgelerden herhangi birini sandık başkanına vererek kimliklerinin teyidinin yapılmasını sağlayacaklardır. Bu arada eğer biliyorlarsa, seçmen sıra numarasını söylemeleri de kolaylık sağlayacaktır.

Seçmenin “kimliğini tereddütsüz ortaya koyan” resmi belgeleri ; “Türkiye Cumhuriyeti Kimlik Kartı”, “Geçici Kimlik Belgesi”, “Nüfus Cüzdanı”, “Sürücü Belgesi”, “Pasaport”, “Evlenme Cüzdanı”, “Askerlik Belgesi”, “Resmî Dairelerce Verilen Soğuk Damgalı Kimlik Kartı”, “Avukat Kimlik Kartı”, “Noter Kimlik Kartı”, “Askerî Kimlik Kartı”, “Hakim ve Savcılar ile Yüksek Yargı Organı Mensuplarına Verilen Mesleki Kimlik Kartı” vs. belgeler olarak örnekleyebiliriz.

2- Oy Pusulası, Zarf ve Mührün Teslim Alınması:

Kimlik tespiti yapılan seçmene, sandık başkanı tarafından büyükşehir belediye başkanlığı için”beyaz renkli”, il genel meclisi üyeleri için ”turuncu renkli” belediye başkanlığı için ”mavi renkli” belediye meclisi üyeleri için ise ”sarı renkli” oy pusulaları, bir adet zarf ve üzerinde TERCİH veya EVET yazan mühür verilir.

3- Oy Kullanma Kabinine Girip Oy Kullanılması:

Öncelikle belirtmeliyiz ki, “cep telefonu, fotoğraf veya film makinesi gibi görüntü kaydedici veya haberleşme sağlayıcı cihazlarla” oy verme yerine girilmesi yasak olduğu için; bu tür cihazlarımızı oy verme işlemi sonuna kadar muhafaza edilmek üzere, sandık kuruluna teslim edebiliriz.

Sandık başkanından teslim aldığımız oy pusulalarının ve zarfın mühürlü olup olmadıklarını kontrol etmek gerekmektedir. Oy pusulalarından birinin veya zarfın mühürsüz olduğunun tespiti halinde, derhal sandık başkanına geri vererek mühürlü olanı talep etmeliyiz.

4- Yerel Seçimlerde Oy Verme İşleminin Tamamlanması:

Teslim alınan 5 (veya 4) adet oy pusulası, zarf ve mühür ile birlikte, oy kullanmak için tahsis edilmiş kabine girerek; birleşik oy pusulasında oy vermek istenilen adaylara ait bölüme, dışarıya taşırmayacak şekilde ”TERCİH” veya ”EVET” mührünü basarak oy kullanılır ve tüm oy pusulaları tek zarfa koyulur.

Unutmamamız gerekir ki, bir pusulaya sadece bir kez mühür basılır ve oy pusulasına mühür haricinde imza atmak, herhangi bir işaret koymak ya da zarfın içerisine pusulalar dışında herhangi bir şey konulması halinde, kullanılan oy geçersiz olacaktır.

Mühürleme işi bittikten sonra zarfın ağzını kapatılıp, oy kullanma kabininden çıkarak zarf oy sandığına atılır ve seçmen imza kartonunda adımızın karşısında imza için ayrılan yere imza atarak, sandık kurulu görevlisinden kimliğimizi teslim alarak oy kullanma işlemi sonlandırılır.

Yerel Seçimlerde Nasıl Oy Kullanılır İle İlgili Video